امروزه كردها در بخشهايي از ايران، عراق و سوريه پراكنده هستند و كموبيش فرهنگ و سنتهاي خود را در برابر تهاجم اقوام مختلف حفظ كردهاند. بخش بزرگي از موسيقي كه ما امروزه تحت عنوان موسيقي كردي ويا آهنگ كردي كرمانشاهي غمگين ميشناسيم، ميراثي است كه از گذشتگان به ما رسيده و به صورت سينه به سينه نقل شده است. كردها مانند ساير اقوام ايراني براي برگزاري مراسمهاي مختلف مانند كار، استراحت، عروسي، عزاداري و اعياد ملي و مذهبي از موسيقي استفاده ميكنند. نواهاي فولكلوريك در موقعيتهاي شاد مورد استفاده قرار ميگيرند و موسيقي خانقاه در موقعيتهاي با حالتهاي عرفاني.
به قول كنفسيوس:” اگر ميخواهي در سرزميني نوع زندگي، موفقيت و پيشرفت و درجه خوشبختي و اعتبارشان را بداني به موسيقي آنان گوش فرا ده”.
منشا موسيقي
منشا ترانههاي كردي را ميتوان به افسانهها، داستانهاي دلاورانه و داستانهاي عاشقانه نسبت داد. انواع ترانههايي كه منشا آنها افسانه هستند به ترانههاي “ديواني” شهرت دارند و “كاويس آقا” با نام اصلي “كاك ويس” مشهورترين شخصي بوده كه انواع ترانههاي ديواني را جمعآوري نموده است. اشعاري كه داراي محتواي عاشقانه هستند معمولا در دسته موسيقي غمگين كردي قرار ميگيرند.
مقامهاي موسيقي
تنوع زباني كردها، باعث ايجاد گونههاي مختلفي از موسيقي مقامي شده است. مقاوم “لاوك” به زبان كردي كرمانجي، مقام “حيران” با زبان كرمانجي و سوراني، مقام “هوره” با زبان و لهجه كلهري، “سياچمانه” با زبان كردي هورامي عجين شده است.